1.galdera: ZER DA HEZTEA ?

            Heziketaz hitz egiten dugunean, definizio bezela hezteko ekintza eta horren ondorio dela esaten dugu. Bereziki gizakiak (gehienetan haurrak) gizartean bizitzeko prestatzea eta gaitzea bezela ulertzen da.

            Hezkuntzaz ari garenean heziketa prozesuaz hitz egiten dugu. Gizakiak, bere ahalmenak garatuz eta gizabidea erakutsiz, gizartean bizitzeko prestatzea eta gaitzea, eta horretarako erabiltzen diren bideak edo sistemak aipatzen dira.

            Heziketa horren zati garrantzitsuenetako bat lehen urteetan eta eskolan ematen dena da. Hau horretarako prestatuak dauden zentroetan ematen da. Kurrikulum baten bidez, helburuak zehaztu eta horretara iristeko beharrezkoak diren edukinak lantzen dira. Prozesu hau irakasle edo tutoreek zuzendua da hezitzaile papera hartzen dutelarik.

            Irakasle desberdinei galdetu ondoren hauetako baten iritziz heztea bat-bateko edozein testuingurutan gertatutako arazoren baten aurrean eraginkortasunez erantzuteko gaitasuna garatzea da ikaslearengan. Beste modu batean esanda, ikaslearen gaitasun guztiak garatzea orainean eta etorkizunean etorriko zaizkion erronkei ahal den eraginkortasun handienaz erantzuteko gai izan dadin.

            Beste batek hauxe aipatu digu:”heziketa bizitza osoan zehar gertatzen den gauza bat da, baina garrantzia berezia hartzen du bizitzako lehen etapan edo lehenengo urteetan. Izan ere, lehen urte horietan garatzen da batez ere norberaren nortasuna, eta bizitzari aurre egiteko armak hartzen dira, baliabide batzuk garatzen ditu pertsonak. Heziketaren barruan sartzen dira errespetua, autonomia, autoestimua, baloreak…etab. Beraz, esan daiteke norberaren oinarriak jartzn direla lehen etapan.”

            Hirugarren baten iritziz, heziketa oso konplexua da, bariable askok hartzen dutelako parte prozesu iraunkor eta etengabeko honetan: ikasleak, irakasleak, inguruneak, familiak, gizarteak… pertsonak dimentsio guztietan eraginkortasunez jarduteko trebatzea izan behar da hezkuntzaren xede nagusia.

            Zentzu horretan, eskolak egin behar duena da bizitza guztirako erronka den horretarako prestatu, hau da, hezkuntzaren xedea bete ahal izateko prestatu.

            Heziketa gaur egun ume guztientzat modu eta erritmo berdinean ematen da, bakoitzaren gaitasun eta arazoak kontuan hartu gabe. Denak helburu jakin batzutara iritsi behar dira, kontuan hartu gabe bidean galtzen diren gaitasunak, garatu gabe gelditzen direnak edota bidean gelditzen diren umeak.

            Heziketa mota honek hainbat eragin negatibo ditu: umeek dituzten gaitasun guztiak ez dituzte behar bezela garatzen, adibidez, sormena, imaginazioa, pentsatzeko eta asmatzeko gaitasuna…Ume bakoitzaren nahiak edo ametsak zapuztuta edo erreprimituta geratzen dira, ez zaizkiolako baliabide nahiko eman hauek aurrera eramateko.

            Historikoki instituzioek interpretazio desberdina egin izan dute heziketari buruz. Administrazioaren kasuan irakurri jarraian zer jartzen duen: “ la Supervisión y administración Educcativa es un elemento fundamental para el desempeño eficiente de las instituciones modernas. El administrador educativo es responsable de la calidad del servicio brindado por la institución y debe ser capaz de llevar a cabo todos los procesos gerenciales ( planificación, administración, supervisión y control ) para poder tener éxito en su gestión. El administrador debe ser además líder, ya sea adaptandose a la cultura existente en el centro educativo o modificándola si lo considera necesario.

            Generalmente, cuando hablamos o escuchamos la frase Administración escolar, nos remitimos a las actividades de suministro de materiales, el ejercicio de los ingresos, los servicios de intendencia, vigilancia, mantenimiento, asistencia y trámites de prestaciones. Sin embargo, la administración escolar implica la dirección de la organización misma, el uso y el ejercicio estratégico de los recursos, humanos, intelectuales, tecnologicos y presupuestales, la proyección de necesidades humanas futuras, la previsión estratégica de capacitación de los recursos humanos y la formación docente, la vinculación con el entorno, la generación de identidad del personal con la organización, la generación de una visión colectiva de crecimiento organizacional en lo colectivo y profesional en lo individual y el principio de colaboración como premisa de desarrollo.”

            Benetan uste al duzu gaur egungo administrazioak kalitatezko hezkuntza eskeintzen eta bermatzen duela ? Geure hezkuntza nork zuzentzen du ? nola ?zertarako ? zer pentsatua ematen du…

            

Instituzio bezela elizak ere historikoki bere papera jokatu du. Eliza gizartearen erdigunea zen, gizarte guztia bere baitan mugitzen zen eta hezkuntzaren arloan ere, elizak bakarrik zuen hezkuntzan aritzeko kapazitatea edo eskumena edota textuak plazaratzekoa. Elizaren rol edukatiboa aztertzen badugu beharrezkoa da hau historikoki ondo kokatzea. Eliza ez da erakunde abstraktu bat, historian zehar bere lekua hartu duen instituzio bat izan da eta elizaren rol edukatiboa aztertu ez gero konturatuko gara, eliza eta bere heziketa helburua inoiz ez direla neutroak izan, beti joan direla klase dominante eta boterearen eskutik helduta. Beti izan dira kontrol sozialerako arma perfektua, herrialde desberdinen kolonizazioak justifikatzeko aitzakia eta gizartearen inmobilismorako anestesia beharrezkoena.

            Esan bezela elizak zuen hezkuntzaren monopolio guztia erregimen zaharrean eta eskola horiek nola funtzionatzen zuten jakiteko Pollard izeneko idazle batek idatzitakoa jarraian: un sacerdote se dirige en el año 1789 a su nueva parroquia, situada en un remoto distrito de Francia. Después de visitar a sus feligreses, se interesa por la escuela del lugar, siendo conducido a una miserable barraca donde campa por sus respetos una multitud de niños. Sorprendido el párroco, pregunta por el maestro, su acompañante le muestra a un anciano que descansa en un sucio jergón al fondo de la barraca:

• ¿ Es usted el maestro, mi buen amigo?
• Sí, señor.
• ¿ Y qué enseña usted a los niños?
• Nada, señor.
• ¡ Nada! ¿ Cómo es eso posible?
• Porque yo no sé nada, contesta el maestro.
• Entonces, ¿ por qué ha sido usted nombrado maestro?
• Porque yo he cuidado los cerdos de este pueblo durante muchos años y cuando he llegado a ser demasiado viejo para dicho oficio me han dado la escuela para que cuide de los niños.

Egoera hau Frantziako Iraultzaren ostean aldatu egin zen. Handik aurrera estatuak (politikariek, gobernuak) edukazioaren gestioa zuzenean bereganatzen du eta "denentzako irekia den zerbitzu publiko" izatera pasatzen da. Lehen ez bezela, botereak pentsatzen zuen desinformazioak eta edukazio ezak gizartea kontrolatzeko modu onena zirela masen heziketa mugatuz. Hau lehen, posiblea zen nazioen bizitza ekonomikoak aukera ematen zuelako herriaren ezjakintasuna eta kultura eza mantentzeko eta honek dominazioa suposatzen zuelako baina berehala tortillari buelta eman zioten. Gobernuak heziketa bideratzen hasi ziren konturatuz hau instrumentu egokiena zela boterea zaindu eta mantentzeko eta handik aurrera hau monopolizatuz joan dira ikaragarrizko ahaleginak eginez. Honen helburua argia da: eskolak sistema kapitalista mantendu behar du, pertsona hezituak behar ditu nazioen egoera ekonomikoa mantendu ahal izateko. Lan esku merke, jakintsua eta hezia behar du enpresetarako, fabriketarako, kapital guztia mantentzeko. Horregatik dauka estatuak hezkuntzaren eskumen guztia, beharren arabera hau nahi bezela aldatu, moldatu eta erabiltzeko. Honek ere zer pentsatua ematen du...